Madde ve Özellikleri

Madde: Hacmi, kütlesi, eylemsizliği olan ve tanecikli yapıya sahip bütün varlıklara madde denir.

Maddenin tanımı içinde geçen hacim, kütle, eylemsizlik ve tanecikli yapıyı kısaca tanımlayalım.

Hacim (V): Maddelerin boşlukta kapladığı yerdir.

Kütle (m): Hacmi dolduran ve değişmeyen madde miktarıdır.

Eylemsizlik: Duran bir cismin sürekli durma, hareket eden cismin de hareketini sürdürme eğilimine eylemsizlik denir.

Tanecikli yapı: Bütün maddeler atom, molekül veya iyon olacak şekilde tanecikli yapıdadırlar.

Atom: Maddenin kimyasal yöntemlerle ayrılamayan en küçük parçasıdır. Örneğin; H, O, Na, Cu ... gibi.

Molekül: Aynı veya farklı cins birden fazla atomun kimyasal bağlarla bağlanarak oluşturdukları taneciklere denir. Örneğin; H2, N2, H2O ... gibi.

Maddelerin Ortak Özellikleri:

• Kütle
• Hacim
• Eylemsizlik
• Tanecikli Yapı

Maddelerin Ayırt Edici Özellikleri: Her madde için sabit bir değeri olan ve maddelerin birbirinden ayırt edilebilmesini sağlayan özelliklere maddenin ayırt edici özellikleri denir.

Maddeleri birbirinden ayırt etmeye yarayan bu özellikler iki grupta incelenir.

1.) Fiziksel Özellikler:

• Renk, koku, tat,
• Katı, Sıvı veya gaz halde oluş,
• Özkütle,
• Erime, kaynama, donma sıcaklıkları,
• Genleşme katsayıları (gazlar hariç),
• Esneklik,
• Çözünürlük,
• Isı ve elektirk iletkenliği gibi dış görünüşü ile ilgili özelliklerdir.

ÖRNEKLER

• Su, renksiz ve kokusuz bir sıvıdır.
• Naftalin ise beyaz renkli, kendine özel kokusu olan bir katıdır.
• Deniz seviyesinde su, 100 santigratta kaynar.
• Bakır ısı ve elektiriği iyi ilettiği halde, porselen iyi iletmez.

2.) Kimyasal Özellikler:

Kimyasal özellikler bir maddenin diğer maddelerle etkileşebilme özelliğidir.

Bu özellikler:

• Oksijen, su, asit ve baz gibi maddelere tepkisi,
• Yandığı zaman alevinin rengi,
• Isıtıldığı zaman yapısının değişmesi,
• Yanıcı ve yakıcı olmasıdır.

ÖRNEKLER

• Demirin havanın oksijeniyle kolaylıkla birleşerek paslanması (oksitlenme),
• Karbondioksit gazının kireç suyunu bulandırması,
• Oksijen gazının yanan bir kibrit çöpünü daha parlak ve mavi bir alevle yakması,
• Yandıkları zaman bakır elemente ve bileşiklerinin alev renginin yeşil, sodyum elemente ve bileşiklerinin alev renginin sarı olması.

• KATILAR İÇİN:

1. Erime Noktası
2. Özkütle
3. Çözünürlük
4. Özısı
5. Genleşme
6. Esneklik
7. İletkenlik

• SIVILAR İÇİN:

1. Özkütle
2. Genleşme
3. Çözünürlük
4. Özısı
5. İletkenlik
6. Kaynama Noktası
7. Donma Noktası

• GAZLAR İÇİN:

1. Özkütle
2. Çözünürlük
3. İletkenlik
4. Özısı

Öz Kütle: Birim hacimdeki kütleye öz kütle denir.

Genleşme: Isının etkisi ile cismin boyunda ve yüzeyinde meydana gelen değişikliklere genleşme denir.

Esneklik: Bir kuvvetin etkisi ile maddenin şeklinde meydana gelen değişikliğe esneklik denir.

Çözünürlük: Bir maddenin diğer madde içerisinde çözünme oranına çözünürlük denir.

İletkenlik: Maddenin elektronları bir noktadan bir noktaya ilete bilme özelliğine iletkenlik denir.

Kaynama Noktası: Sıvı haldeki bir maddenin kaynaması için gerekli olan sıcaklık değeri.

Yoğunlaşma Noktası: Gaz haldeki bir maddenin sıvı hale geçebilmesi için gerekli olan sıcaklık değeri.

Erime Noktası: Katı haldeki bir maddenin sıvı hale geçebilmesi için gerekli olan sıcaklık değeri.

Donma Noktası: Sıvı haldeki bir maddenin katı hale geçebilmesi için gerekli olan sıcaklık değeri.

Özısı: Bir gram maddenin sıcaklığını bir santigrat derece arttırmak için verilmesi gereken ısı miktarı.


Bu yazıda faydalandığım kaynaklar:

• OKS Tüm Dersler Konu Anlatımlı Kaynak Kitabı - fdd yayınları
• İlköğretim 7. Sınıf Tüm Dersler Kaynak Kitabı
  Saadettin ERGENECİ, Fevziye YILMAZ, Terviye EREL, İlker ERDİNÇ, Mahmut GÜRSES
  AYDAN YAYINCILIK
• http://stu.inonu.edu.tr/~mbelgen/odev.html